Medal "Pro Memoria" został ustanowiony przez Kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych 25 stycznia 2005 roku, za wybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu. Uhonorowani mogą być uczestnicy walk na wszystkich frontach oraz osoby fizyczne i prawne szczególnie zasłużone w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu.
Awers medalu przedstawia Orła rozrywającego kraty Zniewolenia; rewers napis Pro Memoria. Wstążka jest stylizowana na barwy Krzyża Virtuti Militari z dodatkowym karmazynowym paskiem w środku wstążki.